মহাশিৱৰাত্ৰিৰ আধ্যাত্মিক অৰ্থ
সকলো উৎসৱতে জন্মৰ সময়ৰ পৰা এতিয়ালৈকে একেটা পবিত্ৰতা আৰু সাত্ত্বিকতাৰ মনোভাৱ ৰক্ষা কৰি আহিছে । এতিয়াও পুৰণি পৰম্পৰাৰ সৈতে আনন্দ আৰু ঐক্যৰে সকলো উৎসৱ পালন কৰা হয়। এই উৎসৱবোৰৰ ৰূপটো ডাঙৰ হওক, সৰু হওক, এটা বিশেষ অঞ্চলত সীমাবদ্ধ হওক, সমগ্ৰ সমাজ আৰু জাতিটোক প্ৰভাৱিত কৰি আছে নে নাই, তথাপিও ইয়াক সকলো জীৱন্ত সম্প্ৰদায়ে অতি উল্লাসেৰে উপভোগ কৰে। ইয়াৰ ফলত হীনমন্যতা আৰু অশ্লীলতাৰ অনুভূতি নাইকিয়া হৈ সত্যতা, আন্তৰিকতা আৰু আত্মবিশ্বাসৰ এক উচ্চ আৰু উচ্চমানৰ অনুভূতি জগাই তোলা হয়, সেইবাবেই সকলো উৎসৱৰ তাৎপৰ্য্য অতিশয় বেছি । সেয়েহে, এই উৎসৱ সমূহৰ আধ্যাত্মিক ৰহস্যৰে জ্ঞাত হৈ উদযাপন কৰো আহক । সময়ৰ চকা ঘূৰি থাকে, কেৱল স্মৃতি ৰৈ যায়। একে স্মৃতিকে সতেজ কৰিবলৈ স্মৃতিসৌধ তৈয়াৰ কৰা হয়, কাহিনী লিখা হয়, জন্মদিন পালন কৰা হয়, য’ত ভক্তি, প্ৰেম, স্নেহ আৰু সদিচ্ছাৰ মিশ্ৰণ হয়। কিন্তু এনে এটা দিনো আহে যেতিয়া ভক্তি আৰু স্নেহ শেষ হৈ যায় আৰু কেৱল পৰম্পৰাহে ৰৈ যায়। আজিৰ দিনত উৎসৱৰ উদযাপন কেৱল একে পৰম্পৰা মানি চলিছে বুলি ক’লে অতিৰঞ্জিত নহ’ব৷ ভাৰত এখন আধ্যাত্মিক দেশ আৰু ভাৰতত যিমান উৎসৱ পালন কৰা হয়, সিমান উৎসৱ আন কোনো দেশতে পালন কৰা নহয় বুলি কলেও ভুল নহব। মাজে মাজে এই উৎসৱবোৰে সেই লুকাই থকা আধ্যাত্মিকতাৰ ৰশ্মিবোৰ জাগ্ৰত কৰে। সেই বিশেষ উৎসৱবোৰত শিৱৰাত্ৰি উৎসৱ অতিবিশেষ স্থান লাভ কৰে । মহাশিৱৰাত্ৰি উৎসৱৰ অতি তাৎপৰ্য আছে। ভাৰতীয় পঞ্জিকা অনুসৰি ফালগুন মাহ বছৰৰ শেষ মাহ আৰু নতুন বছৰৰ আৰম্ভণি। ফালগুন মাহৰ কৃষ্ণ পক্ষৰ চতুৰ্দশীত শিৱৰাত্ৰি উৎসৱ পালন কৰা হয়। সৃষ্টি চক্ৰৰ শেষত পৰমাত্মাৰ অৱতৰণ আৰু আত্মজ্ঞানৰ জৰিয়তে মানৱ আত্মাক জাগ্ৰত কৰি নতুন যুগলৈ লৈ যোৱাত এই উৎসৱৰ আধ্যাত্মিক গুৰুত্ব নিহিত হৈ আছে । শিৱলিংগৰ ওচৰত “ওঁ নমঃ শিৱায়” মন্ত্ৰ উচ্চাৰণৰ কৰি, এই মহান উৎসৱ উদযাপন কৰে। শিৱৰাত্ৰি উৎসৱ কেৱল এটা পৰম্পৰা নহয়, বৰঞ্চ ই পুৰণি যুগ অৰ্থাৎ কলিযুগৰ প্ৰস্থান আৰু নৱযুগ অৰ্থাৎ সত্যুগৰ আগমনৰ পৰিচায়ক । যেনেকৈ, প্ৰতি বছৰে নতুন বছৰৰ আগমন আৰু পুৰণি বছৰৰ বিদায় হয়। এনেকৈয়ে এটা চক্ৰৰ পিছত নতুন যুগৰ আগমন আৰু পুৰণি যুগৰ বিদায়ো হয় । এই জগত চক্ৰত চাৰিও যুগ অৰ্থাৎ সত্যযুগ, ত্ৰেতাযুগ, দ্বাপৰযুগ আৰু কলিযুগ একত্ৰিত হৈ এটা কল্পত পৰিণত হয়। নতুন চক্ৰৰ আগমন আৰু পুৰণি চক্ৰৰ প্ৰস্থানৰ সংগমস্থলত বৃহৎ পৰিৱৰ্তন ঘটে। এই ৰূপান্তৰত মানুহৰ উত্থান আৰু পতনৰ কাহিনী উন্মোচিত হয়। চক্ৰৰ আৰম্ভণিতে মানুহৰ আত্মা সত্তোপ্ৰধান আৰু ষোল্ল কলা সম্পন্ন থাকে, কিন্তু ক্ৰমান্বয়ে জন্ম-মৃত্যুৰ চক্ৰত আহি থাকোঁতে কলিযুগৰ শেষত কলাহীন আৰু তমোপ্ৰধান হৈ পৰে। ইয়াত মানুহৰ বিবেক বিকাৰৰ অধীন হৈ পৰে আৰু কু-অভ্যাসৰ জুইত মানৱতা বিনষ্ট হ’বলৈ আৰম্ভ কৰে। পৰিস্থিতি ইমানেই হয় যে মানুহৰ উচ্চ প্ৰবৃত্তি আসুৰিক প্ৰবৃত্তিলৈ পৰিণত হয়। চক্ৰৰ আৰম্ভণিতে সোণৰ চৰাই বুলি কোৱা ভাৰতখন ব্যভিচাৰ, অত্যাচাৰ আৰু দুৰ্নীতিৰ ভাৰতত পৰিণত হয়। এনে বহু ধৰ্মীয় আৰু আধ্যাত্মিক অনুষ্ঠান বিশ্বচক্ৰৰ এই অবিৰত সময়ছোৱাত সংঘটিত হয়, যিবোৰ অনুষ্ঠান আৰু স্মৃতিসৌধৰ ৰূপত পালন কৰা হয়, কিন্তু আটাইতকৈ ডাঙৰ অনুষ্ঠানটো শিৱৰাত্ৰিৰ ৰূপত পালন কৰা হয়।
শিৱৰাত্ৰি উৎসৱ পালন কৰা হয় কাৰণ যেতিয়া পুনৰ নতুন যুগৰ আৰম্ভণি আৰু পুৰণি যুগৰ অন্ত পৰে আৰু মানুহৰ আত্মা ভ্ৰষ্টাচাৰ আৰু দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত হৈ পৰে, তেতিয়া ঈশ্বৰে অজ্ঞানতাৰ নিশাত শুই থকা মানৱ আত্মাবোৰক জাগ্ৰত কৰিবলৈ ঐশ্বৰিক জ্ঞান প্ৰদান কৰে। “স্থূলতাত অনুভূতি আগবঢ়াবলৈ নিৰ্মিত শিৱলিংগটোৱেই হৈছে পৰমাত্মা শিৱৰ প্ৰতিমূৰ্তি”। যিহেতু পৰমপিতা পৰমাত্মা শিৱ জ্যোতিবিন্দু আৰু অশৰীৰী, সেইবাবেই তেওঁক সাকাৰ ৰূপত পূজা কৰাৰ বাবে শিৱলিংগৰ স্থাপন কৰা হৈছে। এই ৰূপতে তেওঁক অন্য ধৰ্ম বোৰত বেলেগ বেলেগ নামৰে পূজা কৰা হয় । ঈশ্বৰৰ সম্পৰ্কত বিভিন্ন ধৰ্মত প্ৰচলিত ‘নূৰ’, ‘দিভাইন লাইট’, ‘ওঁমকাৰ’ আৰু ‘জ্যোতিস্বৰূপ’ৰ পাৰ্থক্য কেৱল ভাষাৰ স্তৰতহে। আজি প্ৰতিখন গাঁও-নগৰত শিৱৰ ভক্তসকলে এই দিনটোত ব্ৰত ৰাখে, পূজা কৰে আৰু লগতে ৰাতি জাগৰণ কৰে যে শিৱ সন্তুষ্ট হ’ব আৰু তেওঁলোকৰ ইচ্ছা পূৰণ কৰিব আৰু তেওঁলোকক দৰ্শন দিব। ইয়াত ৰাতি প্ৰতিদিনে ঘটা ৰাতি নহয়, কিন্তু যেতিয়া এই পৃথিৱীৰ ওপৰত সকলো মানুহৰ মনত অজ্ঞানৰ অন্ধকাৰ বিৰাজ কৰে, তেতিয়া ইয়াক গভীৰ অন্ধকাৰৰ ৰাতি বুলি কোৱা হয় আৰু জ্ঞান সাগৰ পৰমপিতা শিৱই নিজেই আহি জ্ঞানৰ পোহৰ বিলাই অজ্ঞানতাৰ গভীৰ ৰাতিক শেষ কৰে,সেই ৰাতিকে প্ৰতীক ৰূপে শিৱৰাত্ৰি উৎসৱ পালন কৰা হয়। পৰমাত্মা শিৱ নিজেই আহে, সেইবাবেই শিৱৰাত্ৰিক শিৱ জয়ন্তী বুলিও কোৱা হয়। শিৱ আৰু শংকৰৰ মাজত পাৰ্থক্য আছে। জয়ন্তী মানে শিৱই জন্ম নলয়, শিৱ অশৰীৰী, জন্ম-মৃত্যুৰ পৰা তেওঁ পৃথক আৰু শংকৰ তেওঁৰ সৃষ্টি, সূক্ষ্ম শৰীৰৰ দেৱতা। শিৱই এই পৃথিৱীত অৱতাৰ লয়,আনৰ শৰীৰৰ সহায় লয়। জ্ঞানৰ মহাসাগৰ, সৰ্বপবিত্ৰ, সৰ্বশক্তিমান পৰমপিতা শিৱ পৰমাত্মাই এই পৃথিবীত কাক নিজৰ মাধ্যম হিচাপে গঢ়ি তুলিব? ভক্তসকলে শিৱক নন্দিগানত উঠি থকা দেখুৱাইছে। কিন্তু অশৰীৰৰ বাবে তেওঁক এই ধৰাত শৰীৰৰ প্ৰয়োজন হয় আৰু সেই যোগ্য শৰীৰটো হ’ল “প্ৰজাপিতা ব্ৰহ্মা”, যি নিজেই জগতৰ আৰম্ভণিতে দেৱশ্ৰেষ্ঠ শ্ৰী কৃষ্ণ আছিল। গতিকে পৰমাত্মা শিৱই পৰমধামৰ পৰা প্ৰজাপিতা ব্ৰহ্মাৰ শৰীৰত অৱতাৰ লয়। পৰমাত্মা শিৱই প্ৰজাপিতা ব্ৰহ্মাৰ যোগেদি সম্পূৰ্ণ সত্য জ্ঞান দিয়ে। পৰমাত্মা শিৱ আহি সকলোকে অজ্ঞানতাৰ নিদ্ৰাৰ পৰা জাগ্ৰত কৰে। তেওঁ জ্ঞান অমৃতৰ বিতৰণ কৰে, সেই জ্ঞান অমৃতৰ পান কৰি আত্মা অমৰ হৈ পৰে। এতিয়া ভগৱান শিৱই আমাক সকলোকে অজ্ঞানৰ নিদ্ৰাৰ পৰা চিৰদিনৰ বাবে জগাই তুলিছে। এই শুভ মহান উৎসৱত শিৱই নিজেই এই পৃথিৱীত অৱতাৰ লৈ সকলো মানুহক কু-কৰ্মৰ পৰা মুক্ত কৰে, মানুহক দেৱতালৈ ৰূপান্তৰিত কৰে। আমি কেৱল পৰম্পৰাগতভাৱে শিৱৰাত্ৰি পালন কৰাই যতেষ্ট নহয়, শিৱৰাত্ৰিৰ প্ৰকৃত গোপনীয়তা জানি উদযাপন কৰা উচিত, যাতে আমাৰ জীৱনত ইতিবাচক পৰিৱৰ্তন আহিব পাৰে। শিৱৰাত্ৰিৰ দিনা শিৱলিংগৰ ওচৰত আগবঢ়োৱা বস্তুবোৰে আধ্যাত্মিক গোপনীয়তাৰ দিশলৈ আঙুলিয়াই দিয়ে। দেৱতাৰ মন্দিৰত সদায় ধুনীয়া সুগন্ধি ফুল, ব্যঞ্জন আদি আগবঢ়োৱা হয়, কিন্তু শিৱলিংগৰ ওপৰত কিয় অসাৰ বস্তু অৰ্থাৎ যাৰ কোনো সুগন্ধ নাই,সোৱাদ নহোৱা বস্তু আগবঢ়োৱা হয়? ইয়াৰ আধ্যাত্মিক মহত্ত্বও আছে। ধতুৰা ফুল চাবলৈ ধুনীয়া কিন্তু ইয়াত সুগন্ধি নাই, বেলপাত্ৰ কোনো ফুলৰ শ্ৰেণীত নাহে, ভাং শ্ৰেষ্ঠ আৰু সংযত মানুহৰ খাদ্য নহয়। মানুহৰ অনুপযোগী বস্তু কেনেকৈ ঈশ্বৰৰ ওচৰত উৎসৰ্গ কৰিব পাৰি? তাৰ অৰ্থ হ’ল আজি মানুহৰ মনত কামনা, ক্ৰোধ, লোভ, মোহ, অহংকাৰ আদি অশুভ বস্তুবোৰ মানুহৰ মাজত উপস্থিত হৈ আছে যাৰ ফলত মানুহ নিজেই সুখ-শান্তিৰ পৰা বঞ্চিত হৈ পৰে আৰু আনকো অশান্তি কৰি তোলে, সেই মনত লুকাই থকা বিকাৰ সমূহ ভগৱানক অৰ্পণ কৰাই ইয়াৰ অৰ্থ সম্পূৰ্ণ কৰে অৰু সেই বিকাৰ সমূহ অৰ্পন কৰি ভগৱানৰ ওচৰত সংকল্পবদ্ধ হ’ব লাগে যে জীৱনত গুণসমূহকে গ্ৰহণ কৰিম। কলিযুগৰ শেষত ঈশ্বৰে এই পৃথিৱীলৈ আহি আমাৰ সকলো মানৱ আত্মাক অনুৰোধ কৰিছিল যে- “তুমি মোক তোমাৰ অশুভবোৰ দিয়া আৰু মই তোমাক গুণ আৰু ঐশ্বৰিক শক্তিৰে ভৰপূৰ কৰিম”। ভগৱান শিৱ ইমানেই দয়ালু আৰু কৃপালু যে তেওঁ আমাৰ অশুভ বিচাৰি গুণ, সুখ আৰু শান্তি প্ৰদান কৰে। সেইবাবেই শাস্ত্ৰত দেখুওৱা হৈছে যে আগতে অসুৰেও তপস্যা কৰিলে সুখী হৈছিল। ইয়াৰ অৰ্থ হ’ল আজি মানুহ আসুৰিক প্ৰৱণতাৰ বাবে অসুৰৰ দৰে হৈ পৰিছে। এতিয়া আকৌ এবাৰ পৰমাত্মা শিৱই প্ৰজাপিতা ব্ৰহ্মকুমাৰী ঈশ্বৰীয় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ জৰিয়তে নৰৰ পৰা শ্ৰীনাৰায়ণ আৰু নাৰীৰ পৰা শ্ৰীলক্ষ্মীলৈ ৰূপান্তৰিত কৰাৰ মহান কাৰ্য কৰি আছে। এই সময়ত কলিযুগৰ শেষৰ সময়, এতিয়া পৰমাত্মাই গুপ্ত ৰূপত আহি নতুন জগতখনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰি আছে। সেইবাবেই জ্ঞানৰ ওৰণি মেলি অজ্ঞানতাক খেদি পঠিয়াই ঈশ্বৰক চিনি পাই সঁচা শিৱৰাত্ৰি পালন কৰক। এয়াই হৈছে ভগৱান শিৱৰ বাৰ্তা।
ব্ৰহ্মাকুমাৰ আকাশ সাহা
সৰভোগ,বৰপেটা জিলা