নৱদুৰ্গাৰ ন ৰূপৰ বিশেষত্ব – ব্ৰহ্মাকুমাৰ আকাশ সাহা

PC - India Today

 নৱদুৰ্গাৰ ন ৰূপৰ বিশেষত্ব

“যা দেবী সর্বভূতেষু শক্তিৰূপেন সংস্থিতা।
নমস্তস্যৈ নমস্তস্যৈ নমস্তস্যৈ নমো নমঃ।।
যা দেবী সর্বভূতেষু শান্তিৰূপেন সংস্থিতা।
নমস্তস্যৈ নমস্তস্যৈ নমস্তস্যৈ নমো নমঃ।।”

‘নৱ দুৰ্গা বা দুর্গাপূজা’ হৈছে শক্তিৰ অধিষ্ঠাত্ৰী দেৱীৰ উপাসনাৰ উৎসৱ। দুর্গাপূজা সাধাৰণতে আহিনৰ শুক্ল পক্ষৰ ষষ্ঠ দিন তথা ষষ্ঠীৰ পৰা আৰম্ভ হৈ দশমী পর্যন্ত থাকে। শাস্ত্র মতে আহিন মাহৰ শুক্ল পক্ষত বা চ’ত মাহৰ শুক্ল পক্ষত দুর্গাপূজা পালন কৰা হয়। চ’ত অর্থাৎ বসন্তকালৰ দুৰ্গাপূজাক বাসন্তী দুর্গাপূজা আৰু আহিন অর্থাৎ শৰৎ কালৰ দুৰ্গাপূজাক শাৰদীয় দুর্গাপূজা নামে জনাজাত । প্ৰাচীন পৌৰাণিক কথা অনুসৰি যেতিয়া দেৱতাসকল দানৱৰ প্ৰভাৱত অতিশয় আক্ৰান্ত হৈছিল, তেতিয়া তেওঁলোকে নিজৰ সুৰক্ষাৰ বাবে শক্তিৰ পূজা আৰম্ভ কৰিছিল। ফলত শক্তিয়ে দুৰ্গা ৰূপত আবিৰ্ভাৱ হৈ অসুৰবিনাশ কৰিলে আৰু দেৱতাৰ দেৱত্ব ৰক্ষা কৰিলে। দেৱতাসকলক সুৰক্ষিত ৰাখিবলৈ এই দেৱীয়ে সদায় অসুৰৰ লগত যুদ্ধ কৰিছিল। সেয়ে এই দেৱ – অসুৰ সংগ্ৰামৰ ৰূপ দি এক পূজা-অৰ্চনা সম্পন্ন কৰা হৈছিল, তেতিয়াৰ পৰা হিন্দু ধৰ্মত বহুতো দেৱীক পূজা কৰাৰ প্ৰথা প্ৰচলিত হৈ পৰিল। সেয়ে, ন দিন ধৰি শক্তিৰ ন টা ৰূপৰ পূজা কৰা হয়, যাক ‘নৱ দুৰ্গা’ বা ‘নৱৰাত্ৰী’ বুলি কোৱা হয়। সেই ন দেৱীৰ নাম হ’ল-
১. শৈলপুত্রী, ২. ব্ৰহ্মচাৰিণী, ৩. চন্দ্ৰঘণ্টা, ৪. কুষ্মাণ্ডা, ৫. স্কন্দমাতা, ৬. কাত্যায়নী, ৭. কালৰাত্রি, ৮. মহাগৌৰী, ৯. সিদ্ধিদাত্রী।
নৱৰাত্ৰিৰ প্ৰথম দিনত দুৰ্গা দেৱীৰ পূজা কৰা হয়। তেওঁক ‘শৈলপুত্ৰী’ বুলি পূজা কৰা হয়। কোৱা হয় যে তেওঁ পৰ্বত ৰজা হিমালয়ৰ কন্যা আছিল। সেয়ে পৰ্বতৰ কন্যা ‘পাৰ্বতী বা শৈলপুত্ৰী’ নামেৰে শংকৰৰ পত্নী হ’ল। দুৰ্গাক শিৱ শক্তি বুলি কোৱা হয়। হাতত মালাও দেখুৱাই দিয়ে। মালা হৈছে ঈশ্বৰৰ স্মৃতিৰ প্ৰতীক। যেতিয়া আমি পৰমাত্মাক মনত পেলাওঁ, তেতিয়া আমি সম্প্ৰসাৰণৰ সন্মুখীন হোৱা, সিদ্ধান্ত লোৱা, সহ্য কৰা, সহযোগ কৰা, নিয়ন্ত্ৰণ কৰা, নিজক পৰীক্ষা কৰা, মিলন কৰা আৰু সংকুচিত কৰা এই আঠটা শক্তি জীৱনত প্ৰাপ্ত কৰোঁ । সেইবাবেই দুৰ্গাক অষ্ট শক্তি ৰূপি আঠটা বাহু দেখুওৱা হৈছে । তেওঁৰ হাতত এটা শৰ দেখুৱাইছে, অৰ্থাৎ তেওঁৰ মুখৰ যোগেদি জ্ঞান ৰূপী শৰ ব্যৱহাৰ কৰি কু-অভ্যাসবোৰ অৰ্থাৎ দানৱৰ নাশ কৰে ।
নৱৰাত্ৰিৰ দ্বিতীয় দিনটো ‘ব্ৰহ্মচাৰিণী’ দেৱীৰ, অৰ্থাৎ – যিজনে তপস্যা কৰে। তপস্যাৰ আধাৰ হৈছে পবিত্ৰতা, যাৰ বাবে জীৱনত ব্ৰহ্মচাৰ্য্য ধাৰণা থকাটো প্ৰয়োজনীয়। যিকোনো দেৱীৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ গুণ হ’ল তেওঁৰ ব্ৰহ্মচাৰ্য্য ধাৰণা। এই দেৱীৰ সোঁ হাতত জপৰ মালা আৰু বাওঁ হাতত কমণ্ডল দেখুওৱা হৈছে। মালা মানে ১০৮ গৰাকী শ্ৰেষ্ঠ দেৱতাৰ ভিতৰত থাকিবলৈ প্ৰয়াস কৰা আৰু কমণ্ডল ঐশ্বৰিক গুণ আৰু শক্তিৰ ধাৰণাৰ প্ৰতীক।
নৱৰাত্ৰিৰ তৃতীয় দিনা দেৱীক ‘চন্দ্ৰঘণ্টা’ ৰূপে পূজা কৰা হয়। পুৰাণৰ অনুসৰি দানৱৰ প্ৰভাৱৰ বাবে দেৱতাসকল অতি দৰিদ্ৰ আৰু দুখী হৈ পৰে, তাৰ পিছত তেওঁলোকে দেৱীক পূজা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ফলত দেৱী চন্দ্ৰঘন্টাই আবিৰ্ভাৱ হৈ দানৱ সকলক বধ কৰি দেৱতাসকলক তেওঁলোকৰ কষ্টৰ পৰা মুক্ত কৰে। এই দেৱীৰ মূৰত থকা ঘন্টা আকৃতিৰ অৰ্ধচন্দ্ৰ, ১০ খন হাতত কটাৰী, অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ, শৰ আদি ধৰা দেখুওৱা হৈছে। চন্দ্ৰঘন্টা দেৱীৰ আৰোহী শক্তিৰ প্ৰতীক হৈছে সিংহ, অৰ্থাৎ – শক্তি (দেৱী) সকলে আঠ শক্তিৰ ভিত্তিত শাসন কৰে।
নৱৰাত্ৰিৰ চতুৰ্থ দিনা ‘কুষ্মাণ্ডা’ ৰূপত দেৱীক পূজা কৰা হয়। কোৱা হয় এইগৰাকী ৰক্তপানকাৰী দেৱী। কলি পুৰাণত দেৱীৰ পূজাত পশু বলি দিয়াৰ নিয়ম আছে। এই বিশ্বাস আৰু মান্যতাৰ আধাৰত দেৱীৰ ঠাইত বলিদানৰ প্ৰথা আজিও প্ৰচলিত। আচলতে আমাৰ মাজত যিমানেই দুষ্ট স্বভাৱ আৰু সংস্কাৰ নাথাকক কিয়, আমি এক ভয়ংকৰ ৰূপ লৈ অৰ্থাৎ দৃঢ় প্ৰতিজ্ঞা কৰি তাৰ পৰা মুক্তি পাব লাগিব।
এই দেৱীক বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ আদি ৰূপ আৰু আদি শক্তি বুলি গণ্য কৰা হয়, যিয়ে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ চাৰিওফালে বিয়পি থকা অন্ধকাৰক নাশ কৰি বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ জ্ঞান প্ৰদান কৰে। তেওঁৰ আঠটা বাহুত ক্ৰমে কমণ্ডল, ধনু, শৰ, পদুম ফুল, অমৃত-কলহ, চক্ৰ, গদা আৰু মালা দেখুওৱা হৈছে। ঐশ্বৰিক গুণ আৰু শক্তিৰ ধাৰণাটোৰ প্ৰতীক হৈছে কমণ্ডল। কাঁড় চিহ্নটো উচ্চ সংকল্পৰ প্ৰতীক। কলিযুগি সমাজত জীয়াই থকাৰ বিচ্ছিন্ন আৰু কু-অসৎ মৰ্যাদাৰ প্ৰতীক পদুম ফুল। অমৃত কলশ বুদ্ধিৰ সতোপ্ৰধানতাৰ প্ৰতীক। চক্ৰ- ত্ৰিকাল আৰু ত্ৰিলোকৰ জ্ঞানৰ প্ৰতীক আৰু গদা শক্তিৰ প্ৰতীক আৰু মালা ৰাজযোগৰ প্ৰতীক।
নৱৰাত্ৰিৰ পঞ্চম দিনা ‘স্কন্দ মাতা’ ৰূপত দেৱীক পূজা কৰা হয়। জ্ঞান প্ৰদান কৰা দেৱী বুলি কোৱা হয়। এওঁৰ পূজা কৰিলেহে জ্ঞানী হৈ পৰে। ইয়াৰ উপৰিও কোৱা হৈছে যে স্কন্দমাতাৰ পূজা ব্ৰহ্মা, বিষ্ণু, শংকৰৰ লগতে য়ক্ষ, কিন্নৰ আৰু দৈত্যও কৰিছে ।
নৱৰাত্ৰিৰ ষষ্ঠ দিনত দেৱীক ‘কাত্যায়নী’ ৰূপে পূজা কৰা হয়। ‘কাত’’ এজন প্ৰখ্যাত মহৰ্ষী বুলি কোৱা হয় যাৰ পুত্ৰ ‘কাত্য’ ঋষি আছিল। মহৰ্ষি কাত্যায়নৰ উৎপত্তি তেওঁৰ নিজ গোত্ৰৰ পৰা হোৱা বুলি কোৱা হয়। মহিষাসুৰ দানৱক বধ কৰা দেৱীক, প্ৰথমে মহৰ্ষি কাত্যায়নে পূজা কৰিছিল আৰু এই কাৰণে তেওঁক দেৱী কাত্যায়নী বুলি কোৱা হৈছিল। আহিনৰ কৃষ্ণ চতুৰ্দশীৰ দিনা জন্ম গ্ৰহণ কৰা, শুক্ল সপ্তমী, অষ্টমী আৰু নৱমীৰ দিনা তিনিদিন ধৰি মহৰ্ষি কাত্যায়নৰ পূজা কৰি তাৰ পিছত দশমীৰ দিনা মহিষাসুৰক বধ কৰা এইগৰাকী দেৱী মহৰ্ষি কাত্যায়নৰ কন্যা আছিল । তেওঁৰ বাহনখন সিংহ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে । তেওঁৰ চাৰিখন হাতৰ ওপৰৰ বাওঁ হাতত এখন তৰোৱাল আৰু তলৰ হাতত এটা পদুম ফুল আছে যিয়ে ক্ৰমে শক্তি আৰু বিশুদ্ধতাৰ ধাৰণাৰ প্ৰতীক। সোঁ ফালৰ ওপৰৰ হাতখন অভয়া মুদ্ৰাত আৰু তলৰ হাতখন বাৰামুদ্ৰত দেখুওৱা হৈছে। এই দেৱীৰ পূজা কৰি সকলো কামনা পূৰণ হয়। অসম্ভৱ কামবোৰো স্বতঃস্ফূৰ্ত ভাবে হৈ পৰে।
নৱৰাত্ৰিৰ সপ্তম দিনা দেৱীক ‘কালৰাত্ৰী’ ৰূপে পূজা কৰা হয়। তেওঁৰ শৰীৰৰ ৰং ক’লা আৰু মূৰৰ চুলি হুলস্থুলীয়া ৰূপত সিঁচৰতি হৈ থকা দেখুওৱা হৈছে। তেওঁৰ নাকৰ ফুটাৰ পৰা জুইৰ শিখা ওলাই অহা দেখুওৱা হৈছে। তেওঁৰ বাহনখন গাধ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে, অৰ্থাৎ কলিযুগত এজন সাধাৰণ গৃহস্থৰ অৱস্থা প্ৰতিকূল। পৰিস্থিতিৰ সৈতে যুঁজি দি থকোতে গাধৰ দৰে হৈ পৰে আৰু যেতিয়া সেই গাধাৰ মন-বুদ্ধিত কালৰাত্ৰী দেৱীক ধাৰণ কৰে, তেতিয়া দেৱীয়ে সেই গৃহস্থজনক পৰিস্থিতিৰ পৰা উলিয়াই আনে।
নৱৰাত্ৰিৰ অষ্টম দিনা দেৱীক ‘মহাগৌৰী’ ৰূপে পূজা কৰা হয়। কোৱা হয় যে তেওঁ ছোৱালীৰ ৰূপত সম্পূৰ্ণ ক’লা আছিল। শংকৰক বিয়া কৰাবলৈ গৌৰৱৰ বাবে ব্ৰহ্মাক পূজা কৰিছিল, তাৰ পিছত ব্ৰহ্মই সুখী হৈ তাইক কালিৰ পৰা গৌৰীলৈ সলনি কৰি দিছিল। তেওঁৰ বাহনখন ধৰ্মৰ প্ৰতীক বৃষভা ম’হ হিচাপে দেখুওৱা হৈছে।
নৱৰাত্ৰিৰ নৱম দিনা দেৱীক ‘সিদ্ধিদায়ী’ ৰূপে পূজা কৰা হয়। কোৱা হৈছে যে এই সিদ্ধিদয়ী হৈছে সেই শক্তি যিয়ে বিশ্বৰ কল্যাণ কৰে। জগতৰ দুখ-কষ্ট দূৰ কৰি নিজৰ ভক্তসকলক মোক্ষ দিয়ে।
এনেদৰে নৱৰাত্ৰী উৎসৱ উদযাপন কৰাটোয়ে ন দেৱীৰ আধ্যাত্মিক কথাবোৰ প্ৰকাশ কৰে । বৰ্তমান সময়ত পৰমপিতা পৰমাত্মাই এই কলিযুগৰ অন্তত মাতৃ-কন্যাৰ যোগেদি সকলোকে জ্ঞান প্ৰদান কৰি দিৱ্য গুণৰে পুনৰ স্বৰ্গৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰি আছে। পৰমপিতা পৰমাত্মাই দিয়া এই জ্ঞানক গ্ৰহণ কৰি আমি এতিয়া এনেকুৱা নৱৰাত্ৰী উদযাপন কৰোঁ,যিটো ৰাৱণ অৰ্থাৎ নিজৰ ভিতৰত থকা বিকাৰৰ অন্ত হয় আৰু শেষ হৈ যায়, এয়াই প্ৰকৃত বিজয়া দশমী হ’ব । এতিয়া পৰমপিতা পৰমাত্মাই প্ৰজাপিতা ব্ৰহ্মাকুমাৰী ঈশ্বৰীয়া বিশ্ব বিদ্যালয়ত আপোনালোকক আমন্ত্ৰণ কৰি আছে। জাগক আৰু নিজৰ কৰ্তব্য জানি লওক। এই ঐশ্বৰিক জ্ঞানৰ দ্বাৰা আপোনাৰ ভিতৰত যিবোৰ মহাশক্তি, কলা, গুণ, বৈশিষ্ট্য আছে সেইবোৰক জাগ্ৰত কৰক। এই জ্ঞানৰ দ্বাৰাহে আপুনি নিজৰ জীৱনত আধ্যাত্মিক বিপ্লৱৰ জৰিয়তে অসুৰবোৰক ধ্বংস কৰিবলৈ সক্ষম হ’ব। আপোনালোক সকলোকে এনেদৰে নৱৰাত্ৰিৰ আন্তৰিক শুভেচ্ছা জ্ঞাপন কৰিলোঁ।

‘ঈশ্বৰীয় সেৱাত’

ব্ৰহ্মাকুমাৰ আকাশ সাহা
সৰভোগ,বৰপেটা জিলা